Avanos Tarihi ve Gezilecek Yerler

Avanos - Tarihi ve Gezilecek Yerler

Kızılırmak nehrinin her iki yakasında kurulmuş olan Avanos bölgenin turizm merkezlerinden biridir. İlçeye Kızılırmak hayat veriyor. Burası seramik atölyelerinin bulunduğu, toprağın şekillendirilip pişirilerek kaba kacağa dönüştüğü yerdir. Bu el yapımı parçaların hiç bir yerde bu kadar güzelini bu kadar ucuza bulamazsınız. İpek ve yün halı dokumacılığı da hem evlerde hem de modernleşmiş mağazalarda sürdürülür.


Tarihi

Hititler döneminde, kimi tarihçilere göre "Zu-Winasa, kimilerine göre ise "Nenassa" adını aldığı belirtilir. Yunan ve Roma dönemlerinde "Venessa", Bizans döneminde ise "Vanote" diye adlandılıyor. Selçukluların önemli kumandanlarından Evranos Bey'in adını aldığı; bu ismin ise Osmanlı döneminde Avanos olarak değiştiği öne sürülmektedir. Tarihçi Strabon'un belirttiğine göre Venessa, Kayseri (Mazaka) ve Kemerhisar'dan (Tyana ) sonra gelen Kapadokya Krallığı içindeki üçüncü politik ve dini öneme sahip bir yerleşim yeridir. Buraya yerleşmiş olan, tanrı Zeus ve Uranos kültürünün varlığından da söz edilmektedir.

Bağcılık

İlçede önemli uğraşlardan biri de bağcılıktır. Avanos’un yamaçlarına doğru bağlar, bahçeler yayılır, elde edilen üzümler sofralık olarak kullandığı gibi, mağaralarda, doğal depolarda şarap üretiminde kullanılır.

Çömlekçilik

Avanos'ta Hititler'den beri çarkla çanak-çömlek yapıldığı bilinmektedir. Bu el sanatı kavimden kavime, babadan oğula geçerek günümüze kadar gelmiştir. Avanos'un dağlarından ve Kızılırmak'ın eski yataklarından yumuşak ve yağlı kil topraklar elenir ve iyice yoğurularak çamur haline getirilir. Çark adı verilen ve ayakla döndürülen tezgah üzerindeki çamurun maharetle şekillendirilmesiyle istenilen çanak yapılmış olur. İşlik denilen atölyelerde üretilen çanaklar önce güneşte, daha sonra da gölgede kurutulduktan sonra, saman ve talaşla yakılan fırınlarda 800 dereceden başlayıp 1200 derece sıcaklık arasında özenle pişirilir.
Yörede yemek kapları, su testileri, kışlık yiyecek saklamak için çömlekler ve küpler, su kükleri tanınan çanak ürünleridir. Avanos, günümüzde ''Kapadokya'nın El Sanatları ve Alış - veriş Merkezi'' olarak tanınmaktadır.


AVANOS - Tarihi ve Gezilecek Yerler

Lahit Mezar

(Kayseri Arkeoloji Müzesine Götürüldü)

Avanos'ta Kızılırmak kenarında bulunmuştur. Kapadokya Bölgesi’nde bugüne kadar ele geçen tek lahit olması açısından ilginçtir. Lahit, 1971 yılında tesadüfen ortaya çıkmış, semerdam biçimindeki kapağı kimliği tespit edilmeyen şahıslarca açılmış ve içindeki buluntular ne yazıkki çalınmıştır. Ceset üzerinde yapılan patolojik ve paleoantropolojik araştırmalar sonucunda lahitin, saçları kına ile boyanmış bir kadına ait olduğu anlaşılmıştır.

Dereyamanlı Kilisesi

(1 km Batı)
Ulaşım: Özel Araç-Yürüyüşe Uygun

Avanos'ta bulunan 2'nci yüzyıldan kalma son derece önem arzeden kilise Avanos Belediyesinin aldığı bir kararla Vatikan'dan gelen temsilcilerin de bulunduğu bir törenle ibadete açılarak bölgeye gelen dini grupların hizmetine sunulmuştur. Ayrıca Katolik aleminin ruhani lideri Papa 2'nci Jean Paul'de Kapadokya'ya ve özellikle Avanos'a Dereyamanlı kilisesine gelmek istediği söylenmiştir.

Paşabağı

(2 km Güney)
Ulaşım: Belediye Otobüsü-Özel Araç-Yürüyüşe Uygun

Avanos'un güney çıkışında, yoldan 1 km içeridedir. Paşabağı veya Keşişler Vadisi diye adlandırılan küçük vadide iki ve üç başlık taşıyan birleşik peribacaları görülür. Bu bölge aslındaperibacalarının oluşumu nu izleyebileceğiniz küçük bir müze gibidir. Peribacaları nın bazısı henüz oluşum halinde, bazısı oluşumunu tamamlamış, bazısı da olgunlaşıp bozulmaya başlamıştır. Paşabağı vadisinin ortasındaki üç başlı peribacası keşiş Simeon’un inziva hücresiymiş. Simeon aziz rütbesine ulaşmış ve çok saygı kazanmıştır. Çok gövdeli ve çok başlı olan bazı peribacalarının içlerine şapel ve oturma mekanları oyulmuştur. Üç başlı peribacalarının birinde Aziz Simeon adına yapılmış bir şapel ve inziva hücresi bulunmaktadır. Dar bir baca vasıtasıyla ulaşılabilen hücrenin girişini antitetik haçlar süslemektedir. İçinde ocak, oturma ve yatma mekanları ile ışık girmesini sağlayan pencere aralıkları mevcuttur.

Zelve

(3 km Güney)
Ulaşım: Belediye Otobüsü-Özel Araç-Yürüyüşe Uygun

Avanos’a 3 km uzaklıktaki Zelve, gezmekten en çok zevk alacağınız yerlerden birisi, tırmanmaya ve keşfetmeye son derece elverişlidir.
Üç vadiden oluşan Zelve Ören Yeri, Kapadokya'da peribacalarının en yoğun olduğu yerdir. Vadideki peribacaları sivri uçlu ve geniş gövdelidir.
Kaya oyma mekanlardaki trogloditik yaşamın ne zaman başladığı bilinmeyen Zelve, özellikle 9. ve 13.yüzyılda hıristiyanların önemli yerleşim ve dini merkezlerinden biri olmuş; aynı zamanda rahiplere ilk dini seminerler de bu yörede verilmiştir.
Eski köy vadinin duvarlarına oyulmuş evlerden oluşuyordu. 1924 mübadelesinde, Rumlar Yunanistan’a göçünce buraya Türkler yerleştirildi. 1952’de ise tamamen boşaltıldı.

Özkonak Yeraltı Şehri

(11 km Kuzey)
Ulaşım: Belediye Otobüsü-Özel Araç

Avanos'un kuzeyinde yer alan yeraltı şehri, İdiş dağının kuzey yamaçlarına volkanik granit bünyeli tüf tabakalarının oldukça yoğun olduğu yere yapılmıştır. Geniş alanlara yayılmış olan galeriler birbirlerine tünellerle bağlanmıştır.
Diğer yeraltı şehirlerinden farklı olarak katlar arası haberleşmeyi sağlayacak çok dar ve uzun delikler bulunmaktadır. Düzgün oyulmuş odaların girişleri kapatıldığında havalandırma da bu dar (5cm) ve uzun deliklerle sağlanmıştır. Yine diğer yeraltı şehirlerinden farklı olarak sürgü taşından sonra, tünel üzerine (düşmana kızgın yağ dökmek maksadıyla) delikler oyulmuştur.
Özkonak yeraltı şehrinde Kaymaklı ve Derinkuyu yeraltı şehrinde olduğu gibi hava bacası, su kuyusu, şırahane ve sürgü taşları bulunmaktadır.

Sarıhan Kervansaray

(4 km Güneydoğu)
Ulaşım: Özel Araç

Sarıhan kervansarayı, doğu-batı bağlantısını sağlayan Aksaray-Kayseri güzergahının Nevşehir sınırları içinde kalır. Avanos ilçesinin 4 km güneydoğusundadır. II. İzzettin Keykavus zamanında - belki de onun tarafından - 1249 yılında yaptırılan Sarıhan 2000 m²'lik bir alanı kaplamaktadır.
Sarıhan'da yapı malzemesi olarak sarı, pembe ve devetüyü renginde, oldukça düzgün kesme taşlar kullanılmıştır. Gerek anıtsal portalin, gerekse iç portalin kapı kemerlerinde iki renkli taşlar kullanılmış, böylece dekoratif bir görünüm sağlanmıştır. Üst kısımları yer yer yıkılan han, 1991 yılında restorasyonu tamamlanarak orijinal haline getirilmiştir. Selçuklu sultanları, sultanhanların en son örneklerinden olan Sarıhan'dan sonra han yaptırmamışlardır.


Çeç Tümülüsü

(2 km Kuzeybatı)
Ulaşım: Özel Araç-Yürüyüşe Uygun

Avanos'un hemen yakınındaki 32 m. yüksekliğindeki Çeç tümülüsünün, Gordion, Nemrut Dağı ve Karakuş (Adıyaman) gibi bir kral mezarı olduğu düşünülmektedir. Ancak, henüz kazı çalışması yapılamadığı için tümülüs hakkında çok fazla bir bilgiye sahip değiliz.

Çavuşin

(3 km Güney)
Ulaşım: Belediye Otobüsü-Özel Araç-Yürüyüşe Uygun

Avanos'dan Göreme'ye giderken 2 km. sonra solda, çok eski yerleşimlerden biri olan, kaya içine kurulu bu köyde eski yerleşim evlerini kaya kütlelerinde görüyoruz. Bölgenin en önemli kiliselerinden Vaftizci Yahya Kilisesi buradadır.

Çavuşin (Nicephorus Phocas) Kilisesi

(3 km Güney)
Ulaşım: Belediye Otobüsü-Özel Araç-Yürüyüşe Uygun

Oldukça yüksek tek nefli, beşik tonozlu, üç apsisli olan kilisenin narteksi yılalmıştır. 964/965 yıllarına tarihlenmektedir.
Sahneleri: Tonozda müjde, ziyaret, bakireliğin ispatı, Mısır 'a kaçış, Yusuf un ikinci rüyası, Havarilerin Tanrı yolunda görevlendirilmesi, üç müneccimin tapınması, masum çocukların katliamı, Elizabeth'in takip edilişi, Zekeriya'nın öldürülmesi; batı duvarında Yusuf ve Meryem deney sonrası, Beytüllahim'e yolculuk, doğum, son yemek, ihanet, İsa'nın cehenneme inişi, vaftiz; kuzey duvarında İsa Plarus önünde, İsa Golgota yoluna, İsa çarmıhta, İsa'nın ölümü; güney duvarında Kudüs'e giriş, Lazarus'un diriltilmesi, kör adamın iyileştirilmesi, İsa'nın çarmıhtan indirilmesi, kadınlar boş mezar başında; apsis duvarında başkalaşım resmedilmiştir.

Güllüdere (Aziz Agathangelus) Kilisesi

(5 km Güney)
Ulaşım: Belediye Otobüsü-Özel Araç-Yürüyüşe Uygun

Çavuşin köyüne yaklaşık 2 km uzaklıktaki Güllüdere vadisinin en soldaki kolunda yer alır. Vadinin hemen başlangıcında, solda dik bir yamaç üzerine yapılmıştır.
Nef, dikdörtgen planlı, düz tavanlı ve geniş tek apsislidir. VI.-VII. yüzyıla tarihlenen mimariye IX.-X. yüzyılda apsis ilave edilmiştir. Apsisteki iki ya da üç fresk seviyesi apsisin devamlı olarak boyandığını gösterir. Madalyon içinde tahtta oturan İsa'nın sağında ve solunda yer alan İncil yazarlarının sembolleri simetrik olarak resmedilmiştir.