Pop Art Nedir? – Pop Sanat (Popüler Sanat)

Pop Art Sözcüğü
1959 yılında Londra’da açılış yapan “İşte Yarın” başlıklı sergide bulunan; “Bu Günün Evlerini Bu Denli Farklı, Bu Denli Cazip Kılan Nedir?” başlıklı kolaj, “Popüler” sözcüğünün kısaltması olarak “pop” sanatın ilk örneklerinden biri olarak kabul edilir.

Pop Art Terimi
Pop Art terimini ilk kez 1958 yılında, İngiliz Eleştirmen Lawrence Alloway ‘Architectural Desing’ adlı dergisinde yazdığı ‘Sanatlar ve Kitle İletişimi’ adlı makalesinde popüler kültür ürünlerini tanımlamak için kullanmıştır.

Alloway daha sonra bu terimin kapsamını genişletmek için güzel sanatlar alanında popüler kültür ögelerini kullanan sanatçılarını da bu başlık altında değerlendirmeye başlamıştır.

İngiltere ile hemen hemen aynı yıllarda ABD’de de popüler sanat ve popüler kültür ögeleriyle ilgilenen ve dönemin önde gelen akımı olan Soyut Dışavurumculuk (Soyut Ekspresyonizm) akımından uzaklaşmak isteyen bazı genç sanatçılar dikkatleri üzerine çekmeye başlamıştı.

Neo Dada
Bir yandan da gerek malzeme, gerek konu itibariyle gündelik hayatın kültürel verilerini kullanan bu sanatçılar ‘Neo-Dada’ olarak tanımlanmışlardır. Pop Sanat’ın genel olarak Dadaizm ile ilişkilendirilmesi, Marcel Duchamp’ın tepkisini çekmiştir.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında gelişen ekonominin etkisiyle varlığını göstermeye başlayan tüketim kültürü ve zihniyetini gözler önüne seren ve bu anlamda ‘Amerikalı’ bir içeriğe sahip olan Pop Sanat, uluslar arası sanat ortamında Amerikan varlığının güçlü şekilde hissedilmesine neden olmuştur.

Pop Art’ın Doğuşu
Yıl 1960… İnsanlık yeni bir çağa başlıyor. Artık sadece Dünya üzerinde değil, Ay’ın üzerinde yürüme hayalleri kuruyor ve yürüyoruz…

‘Benim için küçük, insanlık için büyük bir adım…’ İnsanlık bir adım ile çağ atlıyor. Artık devir; bilimin, teknolojinin ve ‘yeni’nin çağı devri oluyor. İnsanlık hemen hemen her konuda alışageldiği şeyleri modernize etmeye ve bu uzay çağına uydurmaya çalışıyor…

Sanatçılar da böyle bir ortamda, içinde yaşadıkları çağın isteklerine cevap verebilecek, yeni eserler ortaya koymak istiyorlar. Dadaizm ‘Gelenekçi’ sanat anlayışına karşı çıkan ilk sanat akımıdır. Pop Art ise Dadaizm ve Soyut Dışavurumculuğa karşı bir tepki olarak doğmuştur.

Kıtalar Arası Kitle Hareketi
Pop Sanat’ın ilginç özelliklerinden biri de hem Amerika’da hem de İngiltere’de aynı zamanda, birbirinden bağımsız olarak ortaya çıkmasıdır. ‘İki farklı kıtada eş zamanlı olarak nasıl ortaya çıktı?’ derseniz… Daha önce de söylediğim gibi, artık insanlık Uzay Çağında…

Kitle iletişim araçları ve diğer etkiler bu ortama zemin hazırlamıştır. Yani Pop Sanat’ın temeli kitle iletişim araçlarının katkılarıyla atılmıştır.

Bu iletişim araçları sayesinde Pop Sanat, başka hiçbir sanat akımında görülmemiş bir ilgi toplayarak geniş kitlelerine ulaşmıştır.

Hem de Amerikan sanat ortamında eleştirmenlerin engellerine rağmen kısa sürede galerilerin, sanat piyasasının ve müzelerin onayını almıştır. Kısa sürede sadece ABD’de değil Avrupa’nın bir kısmında da başlı başına bir sanat akımı haline gelmiştir.

Amerika’da Pop Art
Pop Art özellikle Amerika’da etkili bir şekilde yayılmaya başlamıştı. Tabi bunun birinci nedeni kitle iletişim araçlarının çokluğuydu. Televizyon, Radyo, Gazeteler ve Dergiler Pop Sanat’ın en büyük silahıydı.

İlk zamanlarda bu akımın adı ‘Yeni Gerçekçilik’ ya da ‘ Yeni Dadaizm’ olarak kullanılmıştı. Bu yeni akımın öncüleri ise; Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Rosenquist, Dine ve C. Oldenburg gibi genç sanatçılardı.

Bu sanatçıların ortak bir özelliği, onların Pop Sanat içinde çok etkili olmalarına neden olacaktı. Bu sanatçılar Pop Sanat daha ortaya çıkmadan önce aynı meslek alanında çalışıyorlardı ve desinatörlük ve vitrin dekoratörlüğü bile yapmışlardı.

Pop Art İmgeleri
Pop Art akımı sanatçıları hazır-imgelerden yararlanmışlardır. Sanatseverlerin ve tüm izleyicilerin gündelik yaşamının bir parçası olan nesneleri iki boyutlu yüzeylere aktarmışlardır.

Konserve kutuları, Coca Cola şişeleri, sigara paketleri, hamburgerler ve çeşitli diğer yiyecek ve içecekler bu akımın vazgeçilmezleri olmuşlardır.