Banksy kimdir? | Duvarların Efendisi Biyografisi

“Banksy önemlidir çünkü tektir! Sistemin çarpıklığına darbe vuran sessiz bir protesto sesidir! Geceleri biz uyurken duvarları politik eleştirilerle boyar. Popüler kültürün piyonu olmaya karşı olan sanatçı, fırça darbeleriyle en popüler isyanı yine kendisi başlatmıştır. Bu nedenle ironiktir.”

Banksy, son yıllarda başta İngiltere olmak üzere farklı ülkelerde yaptığı çarpıcı duvar resimleriyle (grafiti) ünlenen aktivist, yazar, yönetmen, ressam, küratör ve sokak sanatçısıdır. Gerçek kimliği bilinmemektedir. Dünyanın en esrarengiz sanatçılarından biri olan ve kendisiyle ilgili İngiliz olması dışında neredeyse hiçbir şey bilinmeyen efsanevi sokak sanatçısının “Banksy” eserlerinde kullandığı imzasıdır.

Banksy, 1990’ların başında serbest bir graffiti sanatçısı olarak sokaklara resimler yapmaya başladı. Londra ve Bristol’de yapmış olduğu graffiti sanatı ile ilk kez dikkatleri üzerine çekmiştir. Genelde eserlerinde anti-savaş, anti-kapitalist ve anti-kuruluş gibi düşünceleri görsel hale getirmesiyle ünlüdür. Her zaman krizin ve çatışmanın ortasındaki insanların problemlerine dokunacak işler çıkaran, bir başka deyişle dünyanın kanayan yaralarına parmak basan bir tarzı olmuştur. Eserlerinde belli başlı imgeler kullanır: çocuklar, balonlar, yaşlılar, polisler, askerler ve maymunlar…

Londra’nın birçok duvarını süsleyen Banksy’nin en bilindik eserlerinden olan bu eser, Kırmızı Balonlu Kız ismiyle anılmaktadır. Bu eser “Her zaman umut vardır!” anlamını taşımaktadır.

Banksy’nin hayatını anlatan Exit Through The Gift Shop filminin prömiyeri 2010 yılında Sundance Fim Festivali’nde yapılmıştır. Banksy’nin bu prömiyere gelip gelmeyeceği büyük tartışma konusu yaratırken Banksy prömiyere bir mesaj yollayarak katılmayı seçmiştir.



Mesajda şunlar yazar: “Bayanlar, baylar ve yayıncılar… Sanatın saf heyecanı ve ruhunu aktaran bir film yapmaya çalışmak çok zor bir iştir. Bu yüzden hiç zahmete girmedik. Bu basitçe gündelik hayatın bildiğimiz hikayesidir. İzlemek üzere olduğunuz şey gerçektir, özellikle de yalan söylediğimiz kısımları.”

2010 Ekim tarihinde dünyaca ünlü çizgi dizi Simpsons’ın açılış bölümünü aykırı sokak sanatçısı Banksy yapmıştır. Her zamanki ağır eleştirilerini ve kara mizah üslubunu burada da korumuştur. Simpsons dizisi önce sevimli bir girişle başlamış ancak Banksy dokunuşuyla karanlık ve eleştirel bir boyuta geçmiştir.

The Simpsons tarihinde o zamana kadar bir ilk olarak kaydedilen çocuk işçi istismarından, hayvan hakları istismarına kadar pek çok problem trajikomik bir üslupla eleştirilmiştir.

Bu sahne Asya’da kötü şartlar altında çalıştırılan işçilere gönderme amaçlıdır. Kore’nin animasyon stüdyolarıyla çok daha ucuza çalışan ve de işçi çalıştıran Amerikalı dizi yapımcılarına eleştiri niteliğindedir.

Bir iPhone uygulaması olan ‘Banksy London Tour’, 7.99 TL karşılığında kullanıcılara Londra’nın sokaklarında Banksy’nin eserlerinin yerlerini harita üzerinde gösteriyor. Neredeyse bir galeride geziyormuşcasına her eserin hangi sokakta, hangi caddede, hangi duvarda bulunduğunu gösteren uygulama aynı zamanda eserlerin belli başlı özelliklerini resimleriyle beraber tanıtıyor.



2015’te İsrail’in Filistin’e yönelik saldırılarını protesto etmek amacıyla Gazze’ye giden Banksy, savaşa tepkisini bu defa da yine çarpıcı bir çalışma ile ortaya koyar. Rodin’in Düşünen Adam heykelinden esinlendiği ve Yunan Mitolojisi’nde gururu yüzünden çocuklarını kaybeden Tanrıça Niobe’nin ağlarkenki halini tasvir eder.

Gazze’de, savaş ortamına aykırı bir görsel olarak yavru kedi grafitisi merak uyandırır. Neden böyle bir imge seçtiğini soranlara ise Banksy, internette en çok kedi görsellerinin tıklandığını söyler.

Aslında sanatçının bu cevabı günümüzde teknoloji açısından çarpıcı bir gelişmeye de dikkat çekmektedir. İnternet ve sanal dünya, gerçekliği aşırı gösterme yoluyla görünmez kılmakta ve bireyi gerçek dünyaya karşı duyarsızlaştırmaktadır. Banksy böylelikle popüler ve içi boşaltılmış bir görsel imgeyi ters köşe yaparak bir duyarlılığın nesnesi haline getirmeyi başarır.

Son dönem eserlerinden, Kırmızı Balonlu Kız adlı eseri Londra’da Sotheby’s müzayede evinde 1 milyon sterline satılmasının hemen ardından içerisine gizlenmiş kâğıt imha makinesi vasıtasıyla kendini yok eder. Sansasyon yaratan bu olay sonrasında eserin kendini parçalara ayırmasına rağmen alış işlemini gerçekleştirmeye karar veren ismi açıklanmayan koleksiyonerin, “İlk başta şoke oldum ama daha sonra kendi sanat tarihi eserime sahip olacağımı anladım” demiştir. Kendini imha etmesinin ardından esere ise Love Is In The Bin (Çöpteki Aşk) ismi verilir.

Bir kurum olarak müze, sanat piyasasıyla yerleşik devlet aklının toplandığı seçici geçirgen bir mekan olarak düşünülebilir. Bir müzenin duvarına neyin asılacağı veya neyin dışarıda bırakılacağı genelde bürokratik kurumun seçkinleri tarafından belirlenir. Bu bağlamda bürokratik beğeni mekanı olarak müzenin hangi sanata izin verildiğine dair mekânsal bir söylem alanı olduğu da söylenebilir.

Söz gelimi Van Gogh’un geçim sıkıntısı içinde geçen hayatı boyunca zar zor satılan herhangi bir tablosu, barındırdığı üslup bakımından müzelerin duvarına asılma şansından uzakken bugün bir Van Gogh eserini envanterinde bulundurmak müzenin gururla duyuracağı bir durumdur. Kısaca müze, belirli bir dönemde hakim konumda olan ekonomik ve politik tercihlerin yaratıcı faaliyetler bağlamında somutlaşmış mekanı olarak düşünülebilir.

Banksy, işte tam olarak bu konu üzerinden yaratıcı eylemi kamusal alana taşımayı amaç edinmiştir. Onun iğneleyicilik dozajı yüksek sarkazmı ve kent duvarlarına yansıttığı sanat alanı başta olmak üzere aslında tüm yerleşik sisteme karşı eleştirel pozisyonunu göstermektedir. Bu bakımdan Banksy’nin üretimini herkesin edinebileceği derecede ucuz duvar boyasıyla yapması ve bir alt kültür olarak graffiti geleneğine yaslanması da önemli bir noktadır.

Banksy, gündelik hayatta görmezden gelinen –savaş, tüketim kültürü, gelir adaletsizliği, yolsuzluk, güvencesizleştirilme ve sair- kronik sorunlara yönelttiği buruk tebessümü herkesin anlayabileceği bir basitlikte çizmektedir. Banksy’nin halihazırda protest bir dip dalgasının rüzgarı üzerinde neyin sanat sayılacağı algısı başta olmak üzere toplumsal sorunlara vurucu eleştiriler ürettiği söylenebilir.

Alıntı