"Güzel Ve Haz Veren Kadın Nasıl Olmalı?" Sorusunun Van Gogh'a Göre Cevabı!

Güzelliği sadece bir bedene bakmakla yetinmeyip derin anlamlarla harmanlayan Hollandalı ressamdan ufuk açıcı bir yorum. Bugün Gérôme'un (Jerom) güzelliğiyle öne çıkan "Phryne (Frin)" tablosu üzerinden Van Gogh'un güzellik algısını inceleyeceğiz.

Phryne - Gérôme, 1861

Kim bu Phryne Kısaca Özet Geçeyim.

Phryne, adı dilden dile dolaşan bir "hetaera" yani antik çağın ünlü sosyal medya fenomenlerinden biri diyebiliriz. Hetaeralar, antik Yunanistan'nın Adriana Lima'sıydılar. Sıradan çapkınların aksine oldukça entelektüel, zeki, eğitimli ve seçici olurlardı, her gelenle çıkmazlardı.

Şunu da belirtmek isterim ki, o zamanda Phryne'e bakmakla günümüz podyum mankenine bakmak eşdeğer. Öyle bir güzellik yani, tabii araya zeitgeizm giriyor. Yani Phryne o zamanın güzeliydi ve günümüzde yaşıyor olsaydı o kadar dikkate alınmazdı.

Van Gogh'a Göre Bir Kocakarı Tablosu Bundan Daha Güzel! Neden Mi?

Van Gogh'a Gérôme'un ünlü güzel kadın Phryne tablosuyla ilgili düşüncelerini sorarlar. O da, Phryne isimli kadının resmedildiği o eseri görünce etkilenmediğini ifade eder. 'Phryne gibi kusursuz bir bedeni izlemek yerine, İsraels'in ve Millet'nin o çirkin kadınlarını ya da Édouard Frère'in o sıradan bir kocakarısını izlemenin daha büyüleyici olduğunu düşünüyorum' der.

Aslında kadının derinlikli bir zeka eksikliğini yansıttığını da söyler. Tabii, 'güzel kadınlar zeki olamaz' gibi basit bir sonuca varanlardan değil Van Gogh. Sözlerinin devamında da, 'çalışmanın izlerini taşıyan herhangi bir el, bu figürdeki ellerden daha güzel ve zeki' demiş.

Phryne, José Frappa tarafından. Phryne jürinin önünde göğüslerini açmış olarak tasvir edilmiştir.

Üstadın Yorumunu Daha Açık Hale Getirelim!

Demek ki Van Gogh'un aradığı kusursuzluk, sadece çizgilerin mükemmelliği değil, daha derin bir anlam arayışı. O, tabloyu gördüğünde sadece mükemmel çizgiler değil, aynı zamanda içinde zeka ve ruh taşıyan bir kadın arıyor. Onun gözünde insan, yaşanmış deneyimler, zorluklar ve acılarla beslenerek derinleşir, ruh kazanır ve bu kazanımlar resmin yüzeyine derin izler olarak yansır; kusursuz bir beden olarak değil.

Phryne, denize adım atmaya hazırlanırken

Güzel Bir Beden Bir Kadını Kadın Yapmaz. İçi De Dolu olmalı.

Bir yaşanmışlığı olan, hayatın izlerini vücutlarının her köşesinde taşıyan insanlar gerçekten dikkat çekicidir. Onlar hayatın içinde daha derin bir şekilde var olmuşlardır, acı çekmişlerdir ancak buna rağmen ayakta kalmışlardır.

Bu tür insanlar sadece dış güzellikleriyle değil, iç dünyalarıyla da büyülerler. "Güneşin çiçekleri renklendirmesi gibi, sanat da hayata renk verir" der Lord Aubery.

Ahmet Haşim ve Van Gogh da bu konuda benzer düşüncelere sahip olmalı ki genç ve naif kadınlar yerine olgun ve derin kadınları çizmeyi tercih etmişlerdir. Böyle kadınlar sadece göz kamaştırmaz, aynı zamanda içsel güzelliklerini de yansıtırlar. Bu iki farklı ismi aynı cümle içinde kullanmak hiç aklıma gelmezdi. Bu yazı benim için de şaşırtıcı oldu.