Asit Yağmuru Nedir?

Havadaki kirlilik sonucu oluşan yağışların yeryüzünü bulması son derece tehlikelidir. Peki, asit yağmuru nedir? Asit yağmurlarından nedenleri nelerdir?

İtalyan'nın güneyindeki Sicilya Adası'nda bulunan Etna Yanardağı birkaç aylık aranın ardından yeniden lav ve kül püskürttü. Etna Yanardağı'nın yeniden kül püskürtmeye başlaması ile oluşan zararlı gazlar Türkiye'ye doğru ilerlemeye başladı. Bu yüzden bugün ve yarın Ege ve Marmara’da asit yağmurları oluşabilir. Peki asit yağmuru nedir? Asit yağmuru neden oluşur?

Asit yağmuru nedir?

Asit yağmuru, yüksek düzeyde nitrik ve sülfürik asit içeren herhangi bir yağış biçimidir. Ayrıca kar, sis ve dünyaya düşen küçük kuru malzeme parçaları şeklinde de oluşabilir. Normal yağmur, pH 5.6 ile hafif asidiktir, asit yağmuru ise genellikle 4.2 ile 4.4 arasında bir pH'a sahiptir.

Asit yağmurunun nedenleri nelerdir?

Çürüyen bitki örtüsü ve patlayan volkanlar asit yağmuruna neden olabilecek bazı kimyasallar salar, ancak çoğu asit yağmuru insan faaliyetlerinin bir ürünüdür. En büyük kaynaklar kömür yakan termik santraller, fabrikalar ve otomobillerdir.

İnsanlar fosil yakıtları yaktığında atmosfere kükürt dioksit (SO2) ve nitrojen oksitler (NOx) salınır. Bu hava kirleticiler, havadaki sülfürik ve nitrik asit oluşturmak için su, oksijen ve diğer maddelerle reaksiyona girer. Rüzgarlar, bu asidik bileşikleri atmosfere ve yüzlerce kilometre uzağa yayabilir. Asit yağmuru dünyaya ulaştığında yüzeyden akan su ile akar, su sistemlerine girer ve toprağa gömülür.

Asit yağmurunun zararları nelerdir? Asit yağmurunun etkileri nelerdir?

Kükürt dioksit ve azot oksitler, iklim değişikliğinin ana etkilerinden biri olan küresel ısınmaya katkıda bulunan birincil sera gazları değildir; aslında kükürt dioksitin atmosfer üzerinde soğutma etkisi vardır. Ancak nitrojen oksitler, insanlar için zararlı olabilecek önemli bir kirletici olan yer seviyesindeki ozon oluşumuna katkıda bulunur. Her iki gaz da hava kirliliği ve asit yağmurları yoluyla kolayca yayılabileceği için çevre ve sağlık sorunlarına neden olur.

Asit yağmurunun özellikle göller, akarsular, sulak alanlar ve diğer su ortamları üzerinde birçok ekolojik etkisi vardır. Asit yağmuru bu tür suları daha asidik hale getirir, bu da göllere ve akarsulara taşınan topraktan daha fazla alüminyum emilimiyle sonuçlanır. Bu kombinasyon, suları kerevit, istiridye, balık ve diğer suda yaşayan hayvanlar için zehirli hale getirir.

Bazı türler asidik suları diğerlerinden daha iyi tolere edebilir. Bununla birlikte, birbirine bağlı bir ekosistemde, bazı türleri etkileyen şey, sonunda, kuşlar gibi suda yaşayan olmayan türler de dahil olmak üzere, besin zinciri boyunca daha fazlasını etkiler.

Asit yağmuru ve sis, özellikle yüksek rakımlı ormanlara da zarar verir. Asit birikintileri toprağı kalsiyum gibi temel besin maddelerinden çalar ve alüminyumun toprakta salınmasına neden olarak ağaçların su almasını zorlaştırır. Ağaçların yaprakları ve iğneleri de asitlerden zarar görür.

Asit yağmurunun etkileri, diğer çevresel stres etkenleriyle birleştiğinde, ağaçları ve bitkileri daha az sağlıklı, soğuğa, böceklere ve hastalıklara karşı daha savunmasız bırakır. Kirleticiler ayrıca ağaçların üreme yeteneğini de engelleyebilir. Bazı topraklar asitleri diğerlerinden daha iyi nötralize edebilir. Ancak Amerika'nın Kuzeydoğu bölgeleri gibi toprağın "tamponlama kapasitesinin" düşük olduğu bölgelerde asit yağmurunun zararlı etkileri çok daha fazladır.

Asit birikintileri, kireçtaşı binalar ve arabalar gibi fiziksel yapılara zarar verir. Solunabilir sis şeklini aldığında ise asit çökelmesi göz tahrişi ve astım gibi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Asit yağmurundan nasıl korunuruz?

• Yenilebilir enerji kaynaklarına ağırlık verilmesi; (güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, jeotermal enerji) ve termik santrallerin azaltılması gereklidir.

• Yeşil alanların daha fazla oluşturulması ve orman yangınlarının önüne geçilmelidir.

• Toplu taşım araçlarının yaygın olarak kullanılması ve özel araçların mümkün olduğunca kullanılmaması önemlidir.

• Hava kirliliğinin artışına neden olan kaçak kömür kullanımının durdurulması gerekmektedir.

• Endüstriyel faaliyet gösteren fabrika bacalarına filtre takılması zorunlu olmalıdır.

• Araç bakımlarının düzenli yapılarak, kötü gaz çıkışı önlenmelidir.

• Bireysel olarak daha duyarlı davranmak ve özel araçların az kullanılması ve bu konuda bir ailede birkaç araç değil tek araç olması gereklidir.