Davranışları Anlamak İçin Bütüncül Psikoloji

Psikolojide bütüncülük, insanı parçaların bir bütünü olmaktan çok daha fazlası olarak kabul eden bir terimi açıklar. Bütüncül psikoloji, bir bireyin farklı yönlerini kendi özelinde ayırmadan bu kısımların birlikte nasıl çalıştığına odaklanır.

Bütüncül psikoloji, insanları belli bir şekilde düşünmeye ya da davranmaya iten şeyi anlamak için bireyleri tek yönüyle incelemek yerine bir bütün olarak çalışılması gerektiğine inanan bir yaklaşımdır.

Birbirini etkileyen birçok faktör nihayetinde kim olduğunuzu ve ne yaptığınızı da etkiliyor. Psikolojideki bütüncül yaklaşım da bir olayı ya da problemi kavramaya çalışırken işte bu büyük resmi görmeye çalışır.

Bunun bir örneğini insan beyninde net bir şekilde görebilirsiniz. Beynin milyonlarca nöronu olduğunu hepimiz biliyoruz. Beynin bir bütün olarak nasıl çalıştığını anlamak istiyorsanız nöronları teker teker incelemek hiçbir işe yaramayacaktır.

Bütüncül psikoloji uygulaması
Bir psikolog, farklı faktörlerin bireyin davranışlarını ve duygu durumunu nasıl etkilediğini analiz ederken bütüncül yaklaşımı uygular. Bu bağlamda, her hasta için ele aldıkları unsurlar değişkenlik gösterecektir.

Bu faktörlerden bazıları arasında kişinin evini, beraber yaşadığı kişileri, işini, profesyonel ve akademik geçmişini, sosyal bağlantılarını, grup ortamlarında nasıl davrandığını, sağlığını ve mutluluk ile stres anlayışını sayabiliriz. Yani gördüğünüz gibi, hastanın durumunun değerlendirilmesi semptomların incelenmesinden çok daha fazlasını içerir.

Bu yaklaşımın avantajları
Bütüncül psikoloji en etkili tedavi yöntemlerinden biridir. Değerlendirmeye birçok farklı bileşen dahil edildiği için problemin kökenine inme şansınız daha yüksektir. Aynı zamanda daha iyi ve doğru çözümler bulmak için de etkilidir. Bu yaklaşım uzun zaman alsa da, uzun vadede en sağlam ve uygun tedaviyi gerçekleştirmek uğruna ödenecek ufak bir bedeldir.

Bir bireyi bütüncül olarak incelediğiniz zaman mental, fiziksel ve sosyal olarak onu etkileyen unsurları daha iyi anlarsınız. Öbür türlüsü, burnunuzun dibindeki bir fotoğrafa bakmaya çalışmaktan farksızdır. Siz küçük bir noktaya odaklanmaya çalışırsınız ama geriye adım atıp resmin bütününü görmeden neye baktığınızı anlamazsınız. Bütüncül yaklaşım hastayı bütünüyle iyileştirmek ister ve bunu yapmanın tek yolu hastanın kendisini anlamaktır.

Bütüncül psikoloji dezavantajları
Her alanda olduğu gibi bunda da bazı dezavantajlar vardır. Bazı problemlerin çözümünü bulmak için spesifik bir şeye odaklanmak gerekebilir.

Bu yaklaşım çerçevesinde yapılan araştırmalarda odak noktasını tek bir şeye yöneltmek çok zordur. Daha kesin çizgilerle belirlenmiş değişkenlerin incelenmesi gerekeceği için bütüncül psikoloji bilimsel yöntemle her zaman uyumlu olmaz.

Bütüncülük oldukça komplikedir. Değerlendirmeleri ve tedavileri bu yöntemle oluşturmak çok zordur. Bu sebeple de birçok psikolog klinik çalışmalarında bu yöntemi uygulayamaz.

Bütüncül düşünce ekolleri
Psikoloji tarihi boyunca birçok farklı düşünce ekolü bütüncül bir yaklaşım benimsemişti. Bunlar arasında bulunan Gestalt psikolojisi, insan davranışının bir bütün olarak incelenmesi gerektiğini savunur.

Hümanist psikoloji de bir başka bütüncül düşünce ekolüdür. Hatta psikanalitik ve davranışsal ekoller redüksiyonizmine karşı bir nevi yanıt olarak ortaya çıkmıştır. Sosyal psikoloji de bütüncül yaklaşımı kullanır çünkü çevresel, sosyal, duygusal ve grup dinamiklerini içeren faktörleri hesaba katar.

Bütüncül psikoloji, özellikle indirgemeci yaklaşımların gözünden kaçan çözümleri ortaya çıkardığı için daha cazip bir seçenektir. Ne de olsa bir kişinin geçmişinin, şu anda nasıl yaşadığına ve ileride nasıl yaşayacağına olan etkisini değerlendirir.