Ali Rıza Efendi, Askerlik Hatırası Bir Fotoğraf

Atatürk'ün babası Ali Rıza Efendi. (1839-1893)

ASKERLİK HATIRASI BİR FOTOĞRAF

"Askerlik Hatırası" olan bu fotoğraf Atatürk'e ulaştığında, kendisiyle olan benzerliğini fotoğraf üzerinde karşılaştırmıştır.

Bu karşılaştırmayla fotoğrafın tanımlanmasını şöyle anlatır Şevket Süreyya Aydemir:

"Ali Rıza Efendi'nin katıldığı tabura "Asakir-i Milliye Taburu"da denildiği anlaşılmaktadır. O sıra Ali Rıza Efendi'nin Selanik Evkaf Dairesi'nde katip olarak çalıştığı, bu gönüllülük dolayısıyla yapılan araştırmalarla anlaşılmaktadır.

Savaş dolayısıyla kurulan Yardımcı Askerlik Birliği'ne katılınca okur yazar olduğu için O'nu geçici olarak üsteğmen rütbesiyle görevlendirmişlerdir. Zübeyde Hanım'ın eşi ve Mustafa'nın babası Ali Rıza Efendi'nin elde kalan tek resmi Yardımcı Askerler Taburu üsteğmeni elbisesiyle çekilen bu resmidir.

Bu resimde Ali Rıza Efendi, başında Aziziye denilen alçak, geniş kalıplı fesi, tek sıra düğmelerle iliklenen sırma yakalı, sırma apoletli ve askeri kemerli uzun ceketiyle hazırol vaziyetinde görülür. Pantolonu o devrin üniformalarında olduğu gibi şalvar biçimindedir. Sol eliyle kılıcının kınını tutar. Sağ eliyle kılıcını çekmiş selam duruşundadır.

Duruşu ve haliyle bir savaşçıdan çok, bütün hayatında olduğu gibi uysal, kendi halinde bir memuru canlandırır. Yüz çizgileri, hele gözleri şaşılacak bir benzerlikte oğlu Mustafa'ya geçmiştir. Nitekim bir gün gelecek Mustafa, babasının bu resminden fes kısmını kestirerek yüz kısmını büyüttürecek ve kendisiyle aradaki benzerliği karşılaştıracaktır. Şu farkla ki, Ali Rıza Efendi de kendi halinde durgun bir memuru canlandıran bu çizgiler ve gözler, bir gün gelecek oğlu Mustafa'da bütün dünyayı büyüleyecek derin ifadeli anlamlar alacaktır."

Kaynak: A A M Atatürk’ün Yetişmesi Ve Öğretmenleri, Cemil Sönmez, 2004, ISBN: 975-16-1743-X. Sayfa: 7-9